Spreken over mentale gezondheid is voor veel gezinnen met een vluchtelingenachtergrond nog steeds een taboe. Standaard zou op scholen daarom mentale zorg aangeboden moeten worden aan kinderen uit oorlogsgebieden. Dat vind ook de 14-jarige Naya uit Syrië. Samen met Save the Children schreef ze een indrukwekkende brief die in het Algemeen Dagblad werd gepubliceerd. Ze mocht komen praten met Tweede Kamerleden die het thema ‘onderwijs’ in hun pakket hebben. Ze bood hen de petitie aan die door 4300 mensen was ondertekend via de website van Save the Children.
 
“Op mijn zesde vluchtte ik samen met ouders, broer en zus naar Nederland. Twee jaar lang maakte ik een oorlog van dichtbij mee. Ik herinner me alle onrust. Als ik naar buiten keek uit mijn raam zag ik de bommen ontploffen. Ik vond dat heel normaal. Op een dag ging ik met mijn moeder naar de bakker. Onderweg zag ik mensen demonstreren. Het was gevaarlijk. Mensen die dat deden, werden op straat neergeschoten. Haastig renden mijn moeder en ik de bakker in. Ik hoorde de soldaten schieten. De bakker zei dat er al negen mensen waren neergeschoten. Daarna vroeg hij ons om ver van de deur te staan, want hij was bang dat een kogel ons zou raken. Ik keek naar mijn moeder. Haar gezicht had een mix van verschillende emoties. Bezorgd, geschrokken. Maar ze glimlachte ook af en toe naar mij. Ik rook een brandgeur. Buiten waren mensen autobanden aan het verbranden. Tranen vulden mijn ogen. Ik begon te huilen. Ik wilde niet aan de oorlog denken. Ik wilde gewoon een broodje bij de bakker eten. In Syrië probeerde ik mijn ogen voor de oorlog te sluiten en er niet te veel over na te denken. Ik was een kind en ik probeerde een kind te blijven. Pas een jaar nadat ik hier in Nederland kwam, realiseerde ik me dat zulke gebeurtenissen niet normaal zijn. Ik zag hoe andere kinderen in Nederland leefden die dat niet hadden meegemaakt. Het is niet normaal om mensen op straat te zien worden neergeschoten.”
 
Maak ook ouders bewust 
Op dinsdag 29 juni sprak Naya met Ockje Tellegen van de VVD, voorzitter van de Vaste Kamercommissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Aan haar en de andere aanwezige partijen (D66, CDA, GroenLinks, PvdA, SP, Volt en PvdD) overhandigde ze de petitie en hield ze een warm pleidooi voor mentale zorg op school. In veel Syrische gezinnen realiseren de ouders zich vaak niet dat hun kinderen grote psychologische schade kunnen oplopen door alles maar weg te stoppen. Naya: “In onze cultuur rust er een taboe op mentale zorg. Daarom is het goed om die zorg op school aan te bieden. Deze zorg moet passen bij onze achtergrond en cultuur. En natuurlijk is het ook belangrijk om Syrische ouders bewust te maken wat mentale zorg inhoudt. Ook al zijn we heel sterk en kunnen we goed met tegenslagen omgaan, een psycholoog kan helpen om met verschillende soorten emoties, zoals heimwee of een identiteits-dilemma om te gaan. Ik heb hulp nodig gehad om mijn eigen identiteit als nieuwkomer in deze samenleving te vormen.”
 
Overgang van taalschool naar gewone school 
Naya is bevriend met Eilaf. Ook zij komt uit Syrië en heeft heel wat meegemaakt. Naya en Eilaf vertellen daarover in deze

video. Door op tijd psychologische hulp te krijgen, lukte het Eilaf om over haar ergste angsten heen te komen. Ze durfde over haar ervaringen te praten. Toch zijn er nog altijd Syrische jongeren die zich onveilig voelen. Ze hebben het gevoel dat de oorlog hen nog achtervolgt. Sommige willen niet praten en stoppen alles weg. Maar Naya en Eilaf zijn ervan overtuigd dat kinderen baat hebben bij mentale zorg, ook al zien ze dat zelf vooraf soms nog niet. Omdat jongeren een groot deel van hun tijd op school doorbrengen, zou mentale zorg en psychosociale steun standaard op scholen moeten worden aangeboden. Juist bij de overgang naar een gewone school komen de ervaringen van vroeger weer boven.