De jongeren die aanwezig zijn op de huidige klimaattop in Egypte zijn veelal klimaatvluchtelingen die zich afvragen waarom rijke landen de klimaatschade die ze aanrichten niet willen betalen. Zelf stoten ze nauwelijks CO2 uit, maar ze voelen wel de gevolgen van de opwarming van de aarde. Dat is onrechtvaardig, want nu al ervaren kinderen uit onder andere Somalië dat zij vanwege klimaatverandering geen bestaan als veehouder op kunnen bouwen. Daarom moet de schade die wij hen toebrengen betaald worden.

Vier planeten
Berekend is dat de schade die wij in het westen met onze productie en consumptie veroorzaken fors is. Dit jaar hebben we bijvoorbeeld al op 12 april het punt bereikt waarop in Nederland al onze eigen natuurlijke hulpbronnen voor het hele jaar zijn opgebruikt, maar we stoppen niet met produceren en consumeren. Om onze consumptiehonger te stillen, importeren we de rest van het jaar energie en goederen uit andere landen.

Daarmee maken we aanspraak op de reserves van de planeet. Als iedereen een Nederlandse levensstijl zou hebben, zijn er vier planeten nodig. We leven dus al jaren op krediet. En daarmee creëren we schade in de landen waar we die hulpbronnen vandaan halen.

Save the Children pleit daarom in het rapport Generation Hope voor een herverdeling van de financiën en macht, want economische ongelijkheid verergert de negatieve gevolgen van klimaatverandering. Simpelweg een fonds maken waar de regeringen van Somalië, Pakistan en andere landen die getroffen worden door klimaatverandering aanspraak op kunnen maken, is echter niet afdoende. We moeten ook onze levensstijl veranderen, want we kunnen het ons niet langer veroorloven om op krediet te leven. Die verandering van levensstijl zal ingrijpend moeten zijn, want wij hebben geen tijd te verliezen.

Klimaatverandering is namelijk nu al zichtbaar. Afgelopen zomer bijvoorbeeld in Europa met hittegolven en bosbranden, in 2021 met hevige overstromingen in Nederland, België en Duitsland. En in 2022 in Pakistan. De droogte die nu heerst in Somalië is onderdeel van deze zelfde realiteit. Gemeenschappen in deze landen zijn al decennia gewend aan korte perioden van droogte en de manier van leven is daar ook op ingericht. Nu zijn er al vier mislukte regenseizoenen op rij en het vijfde belooft ook niet veel regenval. De kinderen in Somalië betalen nu letterlijk de kosten van ons ‘op krediet’ leven.

En de rekening wordt nóg hoger. Uit het onderzoek Born into the Climate Crisis dat de Vrije Universiteit Brussel uitvoerde, blijkt dat kinderen die nu geboren worden gemiddeld zeven keer vaker een hittegolf en ruim 2,5 keer vaker een droogte zullen meemaken, en bijna drie keer vaker te maken krijgen met mislukte oogsten dan iemand die in 1960 is geboren. Let op: dit zijn gemiddelde cijfers. In sommige landen, zoals Somalië zullen kinderen twaalf keer zo vaak een hittegolf meemaken en ruim vier zo vaak een misoogst.

Vervuilende steenkool
Daarom is het zo belangrijk om het tegengaan van klimaatverandering samen te laten gaan met het bestrijden van ongelijkheid. Want kinderen die in armoede leven kunnen de klimaatschokken slechter opvangen. Zij worden gedwongen te vluchten of hun leefomgeving juist verder uit te putten door bijvoorbeeld vervuilende steenkool te blijven gebruiken.

Kwetsbare kinderen op laten draaien voor onze ‘rekening op krediet’: het klopt niet. Betalen voor klimaatschade is dus noodzakelijk, maar niet afdoende. We moeten niet langer op krediet leven, maar onze eigen rekening gaan betalen, nu en in de toekomst. Dat betekent dat we allemaal onze levens moeten veranderen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden Celcius.

Steun kinderen ruimhartig, vergroot hun weerbaarheid en stel ze waar nodig schadeloos. Onze eigen rekening betalen, dat is toch niet meer dan normaal? De 2,4 miljard kinderen op deze aarde hebben recht op een eerlijke en leefbare wereld.

Dit artikel is geschreven door Pim Kraan, directeur van Save the Children Nederland en verscheen eerder in het Nederland Dagblad