Gemeenschappen en ontheemden in drie gebieden van de Bay-regio in het zuidwesten van Somalië, waaronder de districten Baidoa en Burhakaba, worden tussen oktober en december met een hongersnood geconfronteerd als er geen aanzienlijke humanitaire hulp wordt verleend, zo stelt de VN in een verklaring eerder deze week. Somalië wordt momenteel geconfronteerd met de ergste droogte in 40 jaar. De VN voorspelt dat tegen oktober voor tot 1,5 miljoen kinderen ernstige acute ondervoeding dreigt. 

Save the Children waarschuwt donoren en regeringen al langer dan een jaar – samen met andere maatschappelijke organisaties – voor de hongercrisis in de Hoorn van Afrika. Somalië heeft te maken met vier opeenvolgende mislukte regenseizoenen, met mogelijk een vijfde mislukt regenseizoen in het verschiet. Ziekenhuizen liggen al maanden overvol met ernstig ondervoede kinderen. Martine Bergwerff, noodhulpcoördinator bij Save the Children: “Deze situatie is ongekend en het gevolg van klimaatverandering. Somalië is van oudsher gewend aan mislukte regenseizoenen eens per 5 jaar. Nu is het jaar op jaar al het geval. Hier bovenop komen de stijgende voedselprijzen, onder andere als gevolg van het conflict in Oekraïne”. 

De Bay-regio in Somalië werd ook al tijdens de hongersnood in 2011 getroffen, waarbij in totaal 260.000 mensen overleden, de helft jonger dan 5 jaar. Vanwege beperkte financiering zijn de prognoses voor deze regio ook nu weer slecht: er is niet genoeg geld om hulp te verlenen.  

Wanneer wordt een hongersnood uitgeroepen? 
Save the Children waarschuwt voor een mogelijke hongersnood. Een hongersnood wordt uitgeroepen wanneer: 

• tenminste 20% van de huishoudens in een gebied kampt met een extreem gebrek aan voedsel  

• 30% van de kinderen lijdt aan acute ondervoeding; en  

• 2 op de 10.000 mensen elke dag sterven door ondervoeding of door de combinatie van ondervoeding met een ziekte 

Een formele verklaring van een hongersnood wordt doorgaans gezamenlijk afgelegd door de regering van het getroffen land zelf – in dit geval Somalië - en de Verenigde Naties: het is dus ook een politieke uitspraak. De laatste officiële hongersnood die werd uitgeroepen, was in 2017 in delen van Zuid-Soedan. 

Ook al voordat een officiële hongersnood wordt uitgeroepen, sterven en lijden er al vele duizenden mensen aan ondervoeding, zoals nu ook in Somalië aan de hand is. 

Kinderen in de zwaarst getroffen delen van Somalië sterven door ondervoeding of ziekten veroorzaakt ondervoeding. Ondervoede kinderen, vooral zuigelingen, zijn extra vatbaar voor ziekten als dysenterie, diarree, cholera, malaria en longontsteking. Zonder voldoende voedzaam voedsel of het vermogen om de juiste voedingsstoffen op te nemen als gevolg van ziekte, lopen kinderen onder de vijf jaar een hoog risico op acute ondervoeding die tot de dood kan leiden. Als kinderen overleven kunnen ze problemen ervaren op de lange termijn, zoals dwerggroei en belemmering van mentale en fysieke ontwikkeling. 

Meer hulp nodig: op korte én lange termijn 
Vroegtijdige waarschuwingen over deze hongercrisis werden aanvankelijk grotendeels over het hoofd gezien, hoewel een snelle opschaling van hulp sinds begin 2022 ongetwijfeld vele levens heeft gered. De hulp heeft echter lang niet de benodigde schaal bereikt om de hongercrisis af te wenden. Er is 1,5 miljard dollar nodig om kwetsbare kinderen en hun families het voedsel, de gezondheidszorg, het onderwijs en het water te geven dat ze nodig hebben om te overleven. 

Martine Bergwerff: "We zijn te laat voor die kinderen die al door ondervoeding zijn overleden. Dit zijn stuk voor stuk zeer tragische sterfgevallen die voorkomen hadden kunnen worden. Niet alleen is er nu onmiddellijke financiering nodig om nog meer leed te voorkomen, ook is er snel behoefte aan een langetermijnplanning en een systeemverandering in de regio. Hongercrises moeten beter beheerst worden, nu nog voor zover het kan, én in de toekomst”. 

Save the Children in Somalië 
Save the Children werkt al sinds 1951 in Somalië op het gebied van gezondheid, voeding, onderwijs, kinderbescherming en kinderrechten. 

Dit jaar heeft Save the Children al meer dan 50.000 kinderen behandeld voor ondervoeding. We bieden momenteel watertrucks aan meer dan 25.000 huishoudens en contant geld aan bijna 11.000 huishoudens in de zwaarst getroffen gebieden.