3. Onderwijs in buitenlandbeleid
In het Coalitieakkoord wordt veel aandacht besteed aan het belang van vroege- en voorschoolse educatie en basisonderwijs. Een belangrijk thema met veel impact op kinderen in hun jonge jaren. Het is juist die focus die we missen in de hoofdstukken over het buitenlandbeleid. Er is extra inzet nodig om voorschoolse educatie en daarmee een goede basis voor kinderen te kunnen garanderen. Positief is de inzet die wordt genoemd op het leveren van een grotere bijdrage aan de Sustainable Development Goals (SDG’s) en het bestrijden van de grondoorzaken van armoede, terreur, migratie en klimaatverandering. Wij hopen dat onderwijs, onlosmakelijk verbonden met het realiseren van andere mensenrechten en zelfontplooiing van kinderen, hier prioriteit krijgt.
Wij riepen Rutte en Kaag ook op om als Nederland de voortrekkersrol te pakken op het gebied van onderwijs, o.a. via eerlijke belastingen. Goed om te zien dat Nederland aangeeft intensief samen te gaan werken met gelijkgezinde landen en waar nodig de kopgroep te vormen, bijvoorbeeld op het gebied van het tegengaan van belastingontwijking. Echter, hier heeft Nederland nog een lange weg te gaan. Momenteel verliezen ontwikkelingslanden jaarlijks tenminste 460 miljoen euro door belastingontwijking via Nederland. Nederland staat op een beschamende vierde plaats in de Tax Justice Network-index van belastingparadijzen voor ondernemingen en op de 8e plaats in de index van financiële geheimhouding. Oeganda liep bijvoorbeeld 21 miljoen euro aan belastingen mis van het Indiase telecombedrijf Airtel dat gebruik maakt van een Nederlandse holding. Met dat geld hadden in Oeganda maar liefst 20.000 leraren een jaar lang betaald kunnen worden. Het mislopen van onderwijs werkt ook kinderarbeid in de hand – met alle schadelijke gevolgen voor kinderen van dien. Wij hopen dan ook dat Nederland de inzet uit het Coalitieakkoord waar gaat maken, met daarmee een positief effect op miljoenen kinderen wereldwijd.
4. Kinderrechten en bedrijven
Save the Children is blij dat dit kabinet aan de slag gaat met nationale wetgeving voor Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO). Wij hebben ons jarenlang ingezet voor een dergelijk wet, en tijdens de formatie hiertoe opgeroepen. Bedrijven verplichten om te zorgen dat hun productieketen vrij is van kinderarbeid, milieuvervuiling, en andere mensenrechtenschendingen, is van groot belang voor het verwezenlijken van kinderrechten. Er ligt al een initiatief wetsvoorstel van ChristenUnie e.a., en de overheid heeft al bouwstenen ontwikkeld, dus wat ons betreft staat niks een snelle uitvoering in de weg. Ook pleit Save the Children ervoor in het wetsvoorstel expliciet te benoemen dat bedrijven in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs moeten handelen, gezien de impact van de klimaatcrisis op kinderen zoals blootgelegd in ons recent gepubliceerde rapport Born Into the Climate Crisis.
5. Ontwikkelingssamenwerking
Save the Children vindt het positief dat het nieuwe kabinet structureel extra middelen gaat investeren in ontwikkelingssamenwerking. Nederland voldoet echter nog lang niet aan de internationale afspraak om 0.7% van het Bruto Nationaal Product (BNP) aan ontwikkelingssamenwerking te besteden. Door de combinatie van klimaatverandering, COVID -19 en conflict is armoede wereldwijd schrikbarend gestegen in het afgelopen jaar. Save the Children voorziet dan ook dat er meer investeringen nodig zijn om honger te bestrijden en kinderen in humanitaire crisisgebieden te beschermen. We hopen dan ook dat het nieuwe kabinet zich gaat inzetten om een grotere stap te zetten richting de 0,7% norm. Daarbij blijven wij pleiten dat er meer aandacht moet komen in het nieuwe beleid voor kwestbare groepen zoals kinderen in
oorlogsgebieden als Syrië en Jemen, en kinderen op de vlucht voor oorlog en geweld.
6. Geestelijke gezondheidzorg en psychosociale steun
Tijdens de formatie riep Save the Children Kaag en Rutte op om extra aandacht te schenken aan de psychosociale behoeften van kinderen gevlucht voor oorlog en geweld. Save the Children vindt het positief dat de lijn van het huidige beleid wordt doorgetrokken waarbij binnen de gelden voor noodhulp budget beschikbaar is voor het aanbieden van psychosociale zorg in land van herkomst en op de vluchtroute. Het blijft noodzakelijk dat deze investeringen niet beperkt worden tot noodhulp, maar ook onderdeel zijn van ontwikkelingswerk en vredesopbouw. Dit is vooral van belang voor de meest kwetsbare groepen, waaronder kinderen en jongeren die zijn gevlucht voor oorlog en geweld. Maar liefst een op de vijf kinderen die in aanraking komen met geweld of conflict loopt het risico langdurige mentale problemen te ontwikkelen.
Ook bij aankomst in Nederland is het belangrijk toegang tot psychosociale steun te blijven faciliteren. Men lijkt echter in het Coalitieakkoord vergeten dat migranten juist in het land van aankomst te maken krijgen met aanhoudende onzekerheid en stress. Het is dan ook opmerkelijk dat er geen aandacht is voor het verbeteren van geestelijke gezondheidszorg en psychosociale steun aan kinderen en hun ouders tijdens de asielprocedure. Save the Children draagt hieraan bij middels het TeamUp programma, waarin zowel op scholen als in asielzoekerscentra psychosociale steun wordt verleend middels spel en beweging. Wij pleiten ervoor prioriteit te geven aan goed georganiseerde jeugd-GGZ voor deze kinderen. Gezien de veelvoud aan traumatische ervaringen is het belangrijk deze zorg te kunnen inrichten naar hun specifieke behoeften. Bovendien is investeren in psychisch welbevinden op school essentieel, juist voor kinderen met een vluchtelingenachtergrond. We pleiten er daarom voor dat de lijn van investeren in mentaal welbevinden op school, zoals vastgelegd in het huidige Nationaal Programma Onderwijs, verder wordt uitgebreid.
Volledige ratificatie van het VN-Kinderrechtenverdrag
Tot slot blijven wij benadrukken dat de stem van kinderen serieus genomen moet worden. Nederland heeft het VN-Kinderrechtenverdrag ondertekend en heeft zich daarmee gebonden aan alle rechten uit het verdrag. Noodzakelijke volgende stappen zijn ten eerste het ratificeren van het Derde Facultatieve Protocol Klachtenprocedure – zodat kinderen zelf een schending kunnen aankaarten. En ten tweede het opheffen van het voorbehoud bij artikel 26 van het VN-Kinderrechtenverdrag – het recht op sociale zekerheid.
Wat zijn de plannen van Save the Children?
In samenwerking met vele partners blijven wij ons inzetten voor bevordering en bescherming van de rechten van kinderen. Zowel in het verder vormgeven van dit akkoord als in de uitvoering van het beleid.
In het nieuwe jaar presenteren wij – net als 4 jaar geleden - opnieuw het Regeerakkoord in Kindertaal. Met tekst van kinderboekenschrijver Rindert Kromhout, en tekeningen van illustrator Jan Jutte. Het is belangrijk dat zowel volwassenen als kinderen begrijpen wat er de komende regeerperiode gaat gebeuren en hoe de plannen van het kabinet effect hebben op hun toekomst.