Kinderen leven in angst in Oekraïne: “Mijn kind praat niet meer”
Stel je voor dat je als kind alleen maar oorlog kent. Dit is het geval voor een hele generatie kinderen in Oekraïne, waar nu al 10 jaar oorlog is. Dit is natuurlijk niet zonder effect. Uit ons rapport blijkt dat vooral de afgelopen twee jaar een hoge tol heeft geëist van kinderen. Drie op de vier kinderen leeft in constante angst.
We hebben meer dan 1500 kinderen, ouders en verzorgers geïnterviewd.
De resultaten
Uit de interviews bleek dat negen van de tien kinderen lijden aan psychologische en emotionele stress. Onder deze kinderen zijn de meest voorkomende problemen:
Zich onveilig en angstig voelen (73%)
Geen interesse in het leren van nieuwe dingen (64%)
Weinig zelfvertrouwen (54%)
Daarnaast blijkt dat er ook een groot tekort is aan professionals in de geestelijke gezondheidszorg. Met name psychologen die zijn opgeleid om volwassenen en kinderen met oorlogservaringen te helpen, zijn schaars in Oekraïne.
De huidige situatie in Oekraïne
11,126 mensen, waaronder 613 kinderen, zijn overleden tijdens (lucht)aanvallen. Ongeveer 1,4 miljoen huizen zijn beschadigd of verwoest, meer dan 3700 onderwijsinstellingen zijn getroffen, waarvan er 365 zijn verwoest. De VN schat dat het percentage kinderen dat in armoede leeft bijna is verdubbeld, van 43% in 2021 tot 82% tijdens de oorlog.
'Hij is te snel opgegroeid'
Ivanna* en haar drie kinderen wonen in een frontliniestad in de regio Charkov. Ivanna’s oudste zoon, Danil* (16 jaar), vertelde zijn moeder tijdens een bombardement dat hij dacht dat ze allemaal zouden sterven. “Hij zei: ‘Mam, als we uit de kelder komen, moeten we de stad verladen. Als we hier blijven gaan we allemaal dood.’” Het doet Ivanna verdriet als ze terugdenkt aan zijn woorden: “Het is heel pijnlijk om dat van je kind te moeten horen. Hij is te snel opgegroeid. Zijn jeugd is voorbij.”
Ze vluchtten naar Centraal-Oekraïne. De situatie heeft groot effect op het hele gezin. Haar zevenjarige dochter Alina* is teruggetrokken en begon te stotteren toen de oorlog begon. De vijfjarige David* praat helemaal niet meer. “Mijn jongste zoon praatte, zong liedjes. Maar op een nacht stortte de kelder op ons in en David stopte met praten. Hij was bijna 3 jaar oud. Het is verschrikkelijk als je kind niet eens meer ‘mama’ zegt.”
Na bijna anderhalf jaar keerden Ivanna en haar kinderen terug naar hun geboorteplaats. Ivanna en Danil werken parttime, terwijl Alina en David naar een kindvriendelijke ruimte van Save the Children gaat. Het is de enige plek waar kinderen veilig kunnen spelen, omdat de hele omgeving bezaaid ligt met mijnen en niet-ontplofte munitie.
Hoe biedt Save the Children mentale zorg?
Wij zijn sinds 2014 actief in Oekraïne. We werken nauw samen met meerdere partners ter plaatse en hebben ongeveer 160.000 kinderen bereikt met mentale zorg. Dit doen we onder meer door 28 kindvriendelijke ruimtes op te zetten en mentale zorg te bieden aan kinderen, ouders en verzorgers. Daarnaast trainen we leraren en maatschappelijk werkers in psychologische eerste hulp, sociaal en emotioneel leren en basis psychosociale vaardigheden.
Onze oproep
Oekraïne kent al 10 jaar oorlog. Er is nu een hele generatie kinderen die niets anders dan oorlog hebben gezien. Alle VN-lidstaten moeten in actie komen om ervoor te zorgen dat kinderen in Oekraïne niet nog meer hoeven te lijden onder het conflict.
Save the Children roept alle partijen op om zich te houden aan hun verplichtingen onder het internationale humanitaire recht en de mensenrechtenwetgeving. Burgers en gebouwen, zoals huizen, scholen en ziekenhuizen waar veel kinderen zijn, moeten beschermd worden tegen aanvallen.
*Namen zijn veranderd voor de veiligheid van het gezin