Skip to main content
8cae7dac-f709-43f6-b75c-ec4037afc654

‘Noodopvang onleefbaar voor kinderen’, aldus jeugdgezondheidszorg- en onderwijsprofessionals

Maandag 20 Juni 2022

De leefomstandigheden van vluchtelingenkinderen in de noodopvanglocaties in Nederland zijn beneden alle peil. Dat zeggen jeugdgezondheidszorg- en onderwijsprofessionals.

Dit blijkt uit een onderzoek van de Werkgroep Kind in azc, waar Save the Children bij betrokken is, dat vandaag op Wereldvluchtelingendag verschijnt. Kinderen in de noodopvang lopen aantoonbare ontwikkelingsschade op en hebben onvoldoende toegang tot onderwijs en zorg. Ook raken kinderen ondervoed. De Werkgroep Kind in azc roept op om de meer dan 2000 kinderen direct uit de noodopvanglocaties te halen en over te plaatsen naar kleinschalige, stabiele en blijvende asielopvang. 

Kinderen raken ondervoed 

Verschillende JGZ-professionals noemen slechte voeding als een groot probleem in de noodopvang. Kinderen zijn niet bekend met het Nederlandse eten dat daar wordt geboden en eten slecht. Sommigen krijgen hierdoor te weinig voedingsstoffen binnen, vallen af en verkeren in een slechte gezondheid, kinderen gaan met honger naar school. Door gebrek aan leefgeld en eigen kookvoorzieningen in de noodopvang, hebben ouders hier zelf geen invloed op en maken zij zich grote zorgen over de gezondheid van hun kinderen. 

Toegang tot zorg flink onvoldoende 

Ook met toegang tot zorg is het dramatisch gesteld. Volgens jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen vindt er slechts een beperkte medische intake plaats, waardoor kinderen soms helemaal niet in beeld zijn. Zorgprofessionals zien daarnaast weinig tot geen mogelijkheden tot doorverwijzing naar noodzakelijke specialistische zorg, zoals jeugd-GGZ, jeugdzorg en logopedie. Ook kunnen kinderen met speciale onderwijsbehoeften, zoals analfabetische of lichamelijke beperkingen, nergens terecht of moeten ze lang wachten op een plek. 

Sociaal isolement en psychosociale klachten

Professionals zien in hun werk heel veel gezinnen die in één jaar meer dan drie keer verhuisd zijn tussen verschillende noodopvanglocaties. Zij geven aan dat het daardoor onmogelijk is om continuïteit van zorg en onderwijs te bieden. Docenten en zorgverleners weten niet altijd waar een kind naartoe verhuist, of kinderen zijn plotseling vertrokken, waardoor een overdracht of afscheid niet mogelijk is. ‘Het frequent verhuizen is voor kinderen en jongeren een groot probleem en belemmert hen in hun ontwikkeling. Ook als ze niet zelf moeten verhuizen, maar vriendjes plots weer weg zijn’, zegt een leerkracht. 

Kindvriendelijke en veilige asielopvang nodig 

Kinderen raken steeds verder in de knel door de crisis in de asielopvang’, zegt Arja Oomkens, coördinator van Werkgroep Kind in azc. ‘Al een jaar luiden we de noodklok. Instanties en professionals zijn het er allang over eens dat het zo niet langer kan, maar niemand komt met een oplossing. Dit is onacceptabel. Nu de noodopvanglocaties kinderen niet kunnen bieden wat minimaal nodig is, is onze conclusie dat alle kinderen direct uit de noodopvang moeten worden geplaatst.’ 

Ook in de reguliere asielopvang zijn de leefomstandigheden van kinderen zorgelijk. Vorig jaar bleek uit onderzoek van de werkgroep al dat kinderen zich vaak onveilig voelen en geen vast persoon hebben met wie zij hun zorgen kunnen delen. Docenten en zorgprofessionals bevestigen in het nieuwe onderzoek dat ook in de reguliere opvanglocaties het afgelopen jaar de belangen van kinderen, zoals fysieke en sociale veiligheid, in de helft van de gevallen in de knel kwamen. 

De Werkgroep Kind in azc benadrukt dat een van de oplossingen ligt in kleinschalige, stabiele, blijvende opvang, waar kinderen wonen totdat over hun asielverzoek is beslist. Hier kan hun veiligheid worden gewaarborgd, kunnen kinderen sneller toegang krijgen tot zorg en onderwijs, en zich gezond ontwikkelen. In april heeft de Werkgroep aan staatssecretaris Van der Burg (Asiel en Migratie) al een lijst met acht uitgangspunten overhandigd, gebaseerd op het VN-Kinderrechtenverdrag, om de asielopvang structureel kindvriendelijker en veiliger te maken. 

Noodstituaties op Noodlocaties

Het onderzoeksbureau MAD impact heeft in samenwerking met de Werkgroep Kind in azc onderzoek uitgevoerd naar de vraag: "In hoeverre worden de belangen van kinderen in de asielopvang, zoals een veilige leefomgeving en gezonde ontwikkeling, inclusief goed onderwijs en goede zorg, op dit moment gewaarborgd in de (nood)opvang in Nederland?"

Lees het rapport hier