In februari reisde ik namens Save the Children, als programmamanager humanitaire hulp, af naar Zuid-Soedan. Mijn bezoek stond in het teken van twee projecten: de Zuid-Soedan Joint Response van de Dutch Relief Alliance, gefinancierd door het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken, en het EU/DRA Nexus-project, dat wordt ondersteund door de Europese Unie. Deze projecten werken nauw samen om een breed scala aan hulp te bieden – van acute noodhulp tot structurele ondersteuning gericht op zelfredzaamheid en vredesopbouw.
Onze hulp
De hulp richt zich op verschillende terreinen: landbouw, voedselzekerheid en klimaat, water en hygiëne, onderwijs, bescherming én het bieden van contant geld, zodat mensen zelf keuzes kunnen maken die passen bij hun prioriteiten. Op deze manier ondersteunen we niet alleen bij directe behoeften, maar werken we ook aan een toekomst waarin gemeenschappen sterker en weerbaarder zijn – zeker nu Zuid-Soedan steeds vaker te maken krijgt met extreme weersomstandigheden zoals overstromingen en droogtes, veroorzaakt door klimaatverandering.
Allereerst is het goed om te weten wat de situatie in Zuid-Soedan is. Het land kampt met een ernstige humanitaire crisis, veroorzaakt door jaren van conflict, geweld, voedselonzekerheid, klimaatrampen en uitdagingen in de gezondheidszorg. De feiten:
Meer dan 6 miljoen mensen hebben te maken met voedselonzekerheid, waarvan zeker 60.000 in hongersnood verkeren
Meer dan 2 miljoen kinderen zijn ondervoed
56% van de bevolking heeft geen toegang tot gezondheidszorg
2,1 miljoen kinderen hebben geen toegang tot onderwijs
Meer dan 1 miljoen mensen zijn van Soedan gevlucht naar Zuid-Soedan
Bovendien wordt het steeds moeilijker om hulp te bieden door het stopzetten van USAID en de verslechterde toegang tot essentiële diensten, zoals water, sanitaire voorzieningen, onderwijs en gezondheidszorg.
De reis
Met al deze kennis begin ik mijn reis in de hoofdstad Juba, benieuwd naar wat ik daar zal aantreffen. Het eerste wat mij opvalt, zijn mijn fantastische collega’s die zich, ondanks alle uitdagingen, onvermoeid inzetten voor de mensen in Zuid-Soedan. We bespreken wat we hebben bereikt in 2024 en hoe we moeten omgaan met de bezuinigingen in 2025. Aan de toewijding en veerkracht van mijn collega’s en lokale partners zal het in ieder geval niet liggen!
De tweede week reis ik naar Akobo, gelegen aan de grens van Ethiopië. Het is een van de zwaarst getroffen gebieden door de aanhoudende crises. Hier zag ik met eigen ogen hoe cruciaal onze hulpverlening is en hoe groot de impact is van de USAID stop. Alle uitdagingen worden alleen maar erger door de bezuinigingen.
Tijdens mijn bezoek sprak ik met vier indrukwekkende vrouwen die leiding geven aan lokale organisaties zoals Gender Engagement Call, Women’s Christian Fellowship en Peace, Unity and Development. Dankzij hun inzet – en met onze steun – is er na jaren van wraakgeweld weer vrede in hun gemeenschap. Ze werken dagelijks aan het versterken van vrouwenrechten en gelijke kansen, en stimuleren vrouwen actief deel te nemen aan het economische leven. Toch gaven ze ook een indringend beeld van de uitdagingen: veel vrouwen zijn weduwe, leven in angst en hebben nauwelijks toegang tot basisvoorzieningen. Door het wegvallen van internationale steun zijn vredesinitiatieven en inkomensprojecten ingestort. Hun oproep was duidelijk: geef ons training, middelen en perspectief, voor onszelf én onze kinderen.
Gevolgen bezuinigingen
Een van de gevolgen van de bezuinigingen is een cholera-uitbraak. Ik zag voor mijn ogen hoe vooral kinderen en moeders leden onder het gebrek aan middelen en zorgvoorzieningen. Programma's voor schoon drinkwater en gezondheidszorg waren stopgezet en gezondheidscentra moesten sluiten. Het enige ziekenhuis werd overspoeld met patiënten. Hierdoor lagen kinderen buiten het ziekenhuis op de grond, vechtend voor hun leven in de extreme hitte (het was er 43 graden!). Door de extreme bezuinigingen op hulp veranderde een vermijdbare en gemakkelijk te behandelen ziekte in een doodvonnis voor vooral kinderen en moeders. Wist je dat kinderen onder de 15 jaar 50% van de cholera-gevallen in Zuid-Soedan vormen?
Bovendien moesten we als Save the Children meerdere Child Friendly Spaces sluiten. Dat is verschrikkelijk, want deze plekken boden kinderen niet alleen een veilige ruimte om te spelen en te leren, maar ook schoon drinkwater en zeep om ziektes zoals cholera te voorkomen. Nu zie ik diezelfde kinderen spullen verkopen op de markt, in plaats van dat ze gewoon kind kunnen zijn.
Hoe nu verder?
De situatie in Zuid-Soedan blijft instabiel, met toenemende spanningen en de dreiging van hernieuwd conflict. Hoewel ik nu alweer veilig thuis ben in Nederland, zijn mijn gedachten voortdurend bij mijn collega's die Zuid-Soedan niet kunnen verlaten en dagelijks worden geconfronteerd met angst en onzekerheid. De veerkracht van de Zuid-Soedanese bevolking is inspirerend, maar het gebrek aan internationale aandacht en steun is een tragedie die niemand zou moeten doorstaan.
Zuid-Soedan heeft dringend internationale steun en aandacht nodig. De bevolking kan deze uitdagingen niet alleen blijven aangaan. Het is cruciaal dat de wereldgemeenschap haar plicht erkent en de nodige hulp biedt om hen te helpen deze nieuwe crisis te boven te komen. Het Kabinet Schoof wil echter de ambassade in Zuid-Soedan (en zes andere posten) sluiten, waardoor de mensen in de steek worden gelaten. Laten we ervoor zorgen dat de stem van de bevolking wordt gehoord en dat ze in haar behoeften wordt voorzien. Want hoewel het 40 graden was toen ik wegging uit Zuid-Soedan en hier in Nederland nu de lentezon begint te schijnen, is het ijzig stil omtrent de situatie in Zuid-Soedan.
