Op verschillende basisscholen en AZC's in Nederland krijgen kinderen een keer per week TeamUp. Dit is een programma van Save the Children en partners gericht op stabiliteit, structuur en een gevoel van veiligheid en verbondenheid voor kinderen getroffen door conflict en migratie. Tijdens deze sessies leren ze met sport- en spelactiviteiten om te gaan met hun emoties en bouwen ze aan hun zelfvertrouwen. Dit helpt de kinderen op school en in het dagelijks leven. De sessies worden altijd op dezelfde manier opgebouwd. Met pictogrammen worden de activiteiten en de regels uitgelegd. De kinderen kunnen met een duim omhoog, halfhoog of omlaag aangeven hoe ze zich voelen. Als ze niet mee kunnen doen met een activiteit, dan mogen ze zelf beslissen om even een time-in voor zichzelf te nemen.  

"Ik wil hier blijven wonen"
"Op school zijn de juffen heel erg lief, ze zorgen ervoor dat je blij bent en niet verdrietig of boos," vertelt Titi. "In Eritrea was de juf heel streng. In Nederland mag je veel meer zelf kiezen wat je wil doen en wat je leuk vindt. Ik wil voor altijd hier blijven wonen."

"School is hier leuker"
Ook Nikola vind school in Nederland heel leuk. "School is hier leuker dan in Polen. In Polen is het echt moeilijker. In Nederland kan je jezelf zijn. Als ik me niet fijn voel tijdens TeamUp, dan neem ik een time-in. Dan ga ik aan de zijkant zitten. Aan het begin was ik altijd boos als ik een spelletje verloor, maar nu niet meer. Ik begrijp nu, je kan soms verliezen, soms winnen. Dat hoort erbij. 

De juf vraagt hoe je je voelt en als je je duim omlaag doet, kan je er met de juf over praten."

Samenwerken
TeamUp is niet alleen heel leuk, de meiden en hun klasgenoten leren er ook veel van. Nikola: "Ik heb geleerd dat ik dingen kan doen die ik spannend vind. We moesten bijvorbeeld met een lepel en een balletje in rijtjes staan en lopen. Ik vond het spannend dat mijn bal misschien zou vallen en dat iedereen boos op mij zou worden. Mijn balletje viel, maar niemand werd boos. Ze zeiden: "het kan gebeuren." We leren goed samenwerken, samen spelen, om met iemand te praten en niet meteen te gaan schelden of vechten." 

Nikola vertelt dat ze meer dingen durft sinds ze meedoet aan TeamUp. "Ik heb geleerd dat je niet gelijk zeggen moet zeggen ‘ik kan het niet', maar dat je het gewoon moet proberen."

Pilotschool
Juf Demi vertelt dat de school één van de eerste scholen was die TeamUp implementeerde. Op dat moment had de school voor sociaal-emotioneel leren alleen nog verbale lessen. Ze wilden graag iets fysieks met de kinderen doen, waarbij je niet te veel taal nodig hebt. In de klas zitten namelijk kinderen uit allerlei verschillende culturen en met verschillende niveaus van taalvaardigheid. 

Uitlaatklep
Demi ziet ook dat TeamUp een uitlaatklep is. "In het begin van het jaar zien we veel onrust onderling tijdens een TeamUp les. Dan komen vaak de dingen naar boven, waarin wij tijdens een schooljaar met de kinderen nog aan kunnen werken. Denk aan verdriet, boosheid of onzekerheden, dat een oorsprong heeft in wat ze hebben meegemaakt tijdens conflicten in hun eigen land of tijdens hun vlucht. Op zo'n moment gaan we niet meteen in gesprek met het kind, maar we bespreken het wel in de klas. Het komt dus vaak op een later moment terug. We zorgen altijd dat er ruimte is om na TeamUp ook nog individueel met de kinderen in gesprek te gaan als dat wenselijk is. Trauma sensitief en sociaal emotioneel leren staan bij ons hoog in het vaandel."

"De kinderen zien TeamUp als een beloning en ontspanning. We doen natuurlijk veel spelletjes en het is vaak een uitlaatklep voor hen. Je merkt dat ze het fijn vinden om zichzelf even te laten gaan. Je hoeft niet te praten als je dat nog spannend vindt of als je de taal nog niet beheerst. Ze hoeven even niet bezig te zijn met wat je allemaal nog moet leren in de klas. Ik zie tijdens een les geluk, plezier en blijheid. Dat vind ik het allerbelangrijkst. Tijdens TeamUp streef ik ernaar dat de leerlingen zich op hun gemak voelen."

De impact van TeamUp
TeamUp geeft houvast, ziet Demi. "Een mooi voorbeeld van de impact van TeamUp is van een twaalfjarige jongen uit Afghanistan. In zijn thuisland is het niet veilig en hij had veel meegemaakt. Hij vond het lastig meteen zijn draai te vinden binnen onze school. De eerste paar keer lukte het hem niet om mee te doen met TeamUp. We lieten hem daarom zijn eigen gang gaan om rustig te kunnen wennen. Na een tijdje kwamen we erachter dat hij veel baat had bij structuur en duidelijkheid. Dan is TeamUp natuurlijk ideaal, want daar zit met de opbouw van de spellen veel structuur in. Hij wist precies waar hij aan toe was. Daarom hebben we die structuur ook ingezet in de klas. Op zijn bureau zijn we met pictogrammen gaan werken en hij mocht, net zoals bij TeamUp, aangeven hoe hij zich voelde bij elke les. Dat heeft hem erg geholpen."

Door dat nieuwe inzicht is besloten elke klas een time-in hoekje krijgt, waar kinderen rustig kunnen zitten, als het ze even niet lukt om mee te doen. Ze mogen zelf kiezen om daar naartoe te gaan zonder daar op dat moment uitleg over te hoeven geven. "In het begin is dat even wennen, want dat kan zomaar midden in jouw les zijn. Later zie je wat voor positieve impact dat kan hebben op het leerproces van een kind.  
Ook wij kunnen ons niet heel de dag 100% concentreren en hebben afleiding nodig. Dat geldt des te meer voor kinderen met een migratieachtergrond, die veel te verwerken hebben. Dan is het fijn om een terugtrekplekje in de klas te hebben," legt juf Demi uit. 

Waardevol
"Bij ons op school stromen kinderen het hele jaar door in. Je start niet met één klas, waar je het hele jaar verder mee gaat. Er waren een aantal klassen, waar de groepsvorming best pittig was. Wat zou kunnen helpen is om, naast de structuur, ook de thema’s van TeamUp door te trekken in onze lessen. Zo creëer je een doorgaande lijn en nog meer houvast voor de kinderen, maar zover zijn we nog niet. Het zou een mooie toevoeging zijn aan alle sociaal emotionele en trauma sensitieve lessen die we al geven." 

"Door TeamUp vinden de kinderen die nieuw komen snel hun plek, ondanks dat ze op dat moment de taal niet spreken. Wij vinden dat als school heel waardevol."

Mentale gezondheid
Wij willen dat kinderen na een conflict of ingrijpende gebeurtenis hun leven weer kunnen oppakken. Daarbij is mentale gezondheid cruciaal. TeamUp is een van onze programma's met een focus op mentale gezondheid. We geven de kinderen ruimte om zichzelf te uiten via artistieke expressie en in workshops die we geven.

TeamUp op School is een gezamenlijk programma van Save the Children, UNICEF Nederland en War Child in samenwerking met de CED-Groep.